Türk Medeni Kanunu’na göre kadın evlenmekle eşinin soyadını alır. Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi durumunda ise; kadın doğumu ile babasından kazandığı soyadını geri alır ve boşandığı eşinin soyadı nüfus bilgilerinden silinir.
Evlilik birliği içerisinde uzun yıllar eşinin soyadını kullanmış olan kadının, evlenmeden önceki soyadını kullanmaya geri dönmesi yaşantısında karışıklıklara yol açabilmektedir. Bu nedenle Türk Medeni Kanunu’nun 173. Maddesi’nin ikinci fıkrası ile kadına birtakım koşulların gerçekleşmesi halinde boşandığı eşinin soyadını kullanma hakkı tanınmıştır. Peki, bu koşullar nelerdir?
1) Kadının Boşandığı Eşinin Soyadını Kullanmasında Menfaatinin Bulunması
Burada menfaatin ne olacağı somut olaylara göre değişiklik gösterebilmektedir. Yargıtay Kararlarına göre; kadının ticari hayatta eşinin soyadı ile tanınmış olması, bankacılık işlemlerinde ve diploma, sertifika gibi evraklarda kocanın soyadının yer alması nedeniyle ortaya çıkacak zorluklar kadının kocanın soyadını kullanmaya devam etmekte menfaati olduğunun göstergesidir.
2) Boşanılan Eşin Zarar Görmeyeceğinin İspatlanması
Kanun koyucu, kadına menfaatlerini korumak adına boşanılan eşin soyadının kullanılabilmesi hakkını tanırken kocanın menfaatlerini de korumak zorundadır. Bu nedenle boşanılan eşin zarar görmeyeceği hakim karşısında ispatlanmalıdır. Boşanılan kocanın, kadının soyadını kullanmasına rıza gösterdiğini açıkça beyan etmesi, bu hususun ispatı için önemli bir dayanak oluşturur. Koca, kendisinin zarar görmeyeceğini beyanla rıza göstermiş olmasına rağmen koşulların değişmesine halinde, kadına verilen iznin kaldırılmasını talep edebilir.
KADIN BOŞANDIĞI EŞİNİN SOYADINI KULLANMAK İÇİN AYRI BİR DAVA MI AÇMALI?
Türk Medeni Kanunu’nun 173. Maddesi’nin ikinci fıkrasında belirtilen şartların sağlanması halinde hâkimin, kadına kocanın soyadını kullanmaya devam etmesi için izin verebileceğini belirtmiştik. Ancak bu izin, boşanma davası içerisinde verilebilir mi? Başka bir dava açmak gerekli midir?
- Boşanma davası içerisinde kadın boşandığı eşinin soyadını kullanmakta menfaati olduğunu dile getirir ve karşı tarafta bu duruma rıza gösterirse işbu dava sonucunda hâkim, kadına eşinin soyadını kullanma izni verebilir. Davanın kesinleşmesi ile nüfus müdürlüğüne yazılacak müzekkerede kadının boşandığı eşinin soyadını kullanma iznine ilişkin hüküm de belirtilir.
- Kadın dava içerisinde bu durumu dile getirmediyse bu hakkı kayıp mı olacaktır? Bu durumda kadının hakkı tamamen ortadan kalkmaz. Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Bu nedenle boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren bir yıllık süre içerisinde Aile Mahkemeleri’nde “Boşanan Kadının Kocasının Soyadını Kullanmaya İzin Davası” açılmalıdır. Bu dava içerisinde yine yukarıda saydığımız koşulların sağlanıp sağlanmadığı incelenerek karar verilmektedir.
Hâkim, kadının ileri sürdüğü sebebin geçerli bir menfaat oluşturmadığına veya boşanılan eşin bu durumdan zarar göreceğine kanaat getirmesi halinde işbu davayı reddedebilir. Bu nedenle dava dilekçesi hazırlanırken bir avukattan yardım alınması, taraflar açısından faydalı olacaktır.
Daha fazla bilgi için info@ogislaw.com adresimize mail atabilirsiniz.
17.05.2021
Av. H. Kübra KARA